Cabeza Borradora

(Eraserhead, David Lynch, 1977)

Rumoréase por aí que esta primeira longametraxe de Lynch costou só 10000 $, algo absolutamente inaudito, e ó mesmo tempo fascinante. Unha vez rodada (tardou como 6 anos en acabala), converteuse pouco a pouco nunha película de culto nos cines de arte e ensaio (o propio Kubrick afirmou que era unha das súas películas favoritas), e abriulle as portas a un director absolutamente marciano cun estilo personalísimo e claramente anti-comercial, que no futuro nos deleitaría coas estranas e fermosísimas obras mestras que todos temos en mente.
Pero o caso é que en 1971, unha película así de experimental e freak era impensable, algo só apto para os circulos artísticos máis herméticos. Eso a un tipo como Lynch, non lle importou demasiado. Sacou pelas debaixo das pedras, vendeu periódicos, pediulle cartos a todos os seus colegas e familia, e con moitísimo esforzo, conseguiu sacar adiante este proxecto que chegou aos nosos días como unha obra de culto interesantísima e apaixoante (como, por outro lado, son todas as súas pelis).
David Lynch, 100% americano, excelente fotógrafo, sublime pintor e escultor, e sorprendente deseñador de muebles (en moitas das súas pelis salen as súas creacións... Por exemplo na salvaxe "Lost Highway" (97), a casa na que vive o matrimonio Arquette-Pullman, é a súa propia casa, con esas lámparas, esa iluminación xenial...). Pero ante todo é un dos mellores directores das últimas décadas. O seu cine non é dixerible para todos (ainda que ten casos como as marabillosas "The Elephant Man"(80) e "The Straight Story "(99) que se poden clasificar como películas "normais"), e non sempre é doado de ver. A verdade é que ou o odias con todas as túas forzas ou o amas con loucura (ainda que ás veces non te enteras de nada...!). Cando, por exemplo, gañou en Cannes por "Corazón Salvaxe", levantou ampollas entre algún crítico, que creía que esta peli era unha especie de broma ou algo así... (Je, je... mola cabrear a algunha xente...) En todas as súas pelis, o surrealismo e os soños están moi presentes. As veces todo se volve delirante. Sempre hai como unha violencia latente nun submundo, e sempre hai moito, moitísimo sentido do humor, todo mesturado cunha elegancia impresionante, e normalmente, cunhas bandas sonoras excelentes (dende Elvis ata Nine Inch Nails).
Na súa primeira película de hora e media, que é a que nos toca, dánse todas estas características e moitas máis que asociamos directamente con Lynch. Cunha fermosa foto en branco e negro que nos situa nunhas paisaxes industriais degradados (ver algunha das fotos do director), e cun son inquietante que nos acompaña durante toda a peli (algo que tamén se repetirá nas súas futuras obras), preséntasenos ao protagonista Henry Spencer (interpretado polo borracho, extravagante e malogrado Jack Nance, habitual de Lynch, que naquela época andaba con ese incrible peinado!), un tío rarísimo, que certo día se atopa cunha vella amiga, Mary X, que o invita a cear na casa dos seus pais (impagables as escenas da cena da familia X). Ata aí todo ben, pero Mary da a luz a un bebé prematuro deforme (Madre mía... impacta ver a este bebé... O propio Lynch nunca explicou cómo fixo semellante criatura, pero os ruxe-ruxes dín que o fixo cun feto de vaca (!) embalsamado...! Ja,ja,ja...), véndose Henry obrigado a casarse con ela. Comezará a vida familiar dos freak-pais da criatura, un ser que non para de chorar e que dá como un pouco de noxo, algo que algún estudioso pensa que é unha visión da paternidade do propio Lynch, que nos anos de rodaxe tivo a súa primeira filla. Os dous pais cuidarán de semellante enxendro, ata que Mary, que xa non aguanta máis os abandona tras só unha noite de convivencia, deixando a Henry cun marronazo de collóns. A peli, xa surrealista de por sí, vaise volvendo cada vez máis escura e entolecida, ata que chega a un final acojonante que non vos vou desvelar a quen non vira a película (tampouco estou seguro de se sería capaz de contarvolo...)
En fín. O caso é que a peli impacta pola súa orixinalidade e intensidade (ainda que ten referentes evidentes como "Un can andaluz" de Buñuel (29) ou a obra de Kafka), e é tan particular e única, que merece a pena verse. Hai infinidade de lendas sobre o seu rodaxe (o carácter hermético de Lynch que nunca explica nada das súas loucuras, e o reducido equipo de rodaxe que traballaba no tempo libre, fan que o misterio sexa maior), e xa non se sabe se son realidade, ou forman parte do universo de pesadelo da propia película. O director afirmaba que esta era a súa "Historias de Filadelfia" particular, pois viviu nesta cidade unha temporada e quixo reflexar as angustias, medos e tormentos que sufriu aí. Dende logo conseguiuno. Esta peli acojonoume e, o mesmo tempo marabilloume como poucas.

Este foi o inicio do tío que despois nos deleitaría con delicatessen como "Blue Velvet" (86), "Corazón Salvaxe"(90), a serie de TV "Twin Peaks" (90-91), e a súa precuela cinematográfica "Fire Walk with me" (92), ou a belísima "Munholand Drive" (2001), ademáis das pelis citadas anteriormente. A única peli que non me convenceu foi a súa última ida de olla, "INLAND EMPIRE" (2006), no que o nivel de loucura e confusión xa é, na miña opinión, excesivo.
Remato, coas sabias palabras dun Jack Nance trastornado experto en foguetes en "Corazón Salvaxe":

"O meu can ladra un pouco... Mentalmente, vós imaxinádesvos ó meu can, pero, eu non vos dixen o tipo de can que teño... Ó mellor imaxinádesvos a Toto, do "Mago de Oz"... Pero podo dicir algo: O meu can está sempre conmigo... GUAU!"

No hay comentarios: