American Movie

(Chris Smith, 1999)

Estamos ante un dos documentais máis fascinantes que vin sobre o cine (dentro do cine). A película narra a odisea de Mark Borchardt, un director-productor-actor do máis particular, que loita por sacar adiante un film independiente sen un puto duro, pero con todo o corazón. Esa é a obra mestra que ten na cabeza, “Northwestern”, e loitará contra todo para materializala.
Ás veces, a película semella un falso documental, porque a historia está tan ben contada, e os personaxes son tan surrealistas que nada parece ser real, pero que eu sepa, este tipo existe, e aí estaba o tal Smith para retratar a súa idea de America mediante o seguimento deste cinéfilo patolóxico, sempre entusiasmado polo que fai, e incapaz de caer na normalidade da puta vida adulta.
Ao principio vaise describindo toda a preparación do film (reunións, localizacións, retoques de guión, castings...), pero pouco a pouco, decatámonos de que se está retratando a un verdadeiro perdedor como calquera de nós. Un ser anónimo e perdido no cú do mundo (Wisconsin, nada menos), un tipo quijotesco que se gana o cariño do espectador aos 5 minutos, polo mal que parecen irlle as cousas. Tan chungo sale todo que a peli non se pode facer por falta de cartos, polo que Mark, sempre positivo e ambicioso decide rematar o seu corto de terror “Coven” para financiar a verdadeira visión que lle quere mostrar ao mundo.
A existencia de Mark durante eses dous anos nos que tenta rematar a peli vaise contando polas bocas dos seus achegados, incluidos os seus fillos de 5 ou 6 anos (que son fans de “Apocalypse Now”), os seus pais que o consideran un puto freak, os seus mellores amigos, e en especial, o tipo máis entrañable que poida aparecer nunha pantalla, o seu tío Bill, ao que Mark pretende sablear para financiar a peli. Este vello filósofo transformado en productor executivo que vive nunha caravana ao máis puro estilo Wisconsin, regálanos os mellores momentos da peli, con frases para o recordo (...agora mesmo non recordo ningunha). Outros moitos secundarios completan o delirante entorno de Mark... Habería que mencionar tamén ao seu mellor colega, Mike, un tipo igual de arruinado que Mark, que parece vivir noutro mundo por todos os ácido que se meteu no corpo, pero que lle bota unha man ao cineasta en todo o que pode. Por certo, el é o encargado da banda sonora do documental, uns punteos da súa guitarra, que van desde o clasicismo máis esquisito ata descarados plaxios de Black Sabbath.
A peli, que a priori mostra unha historia deprimente sobre o fracaso, é tan bizarra que se converte nunha especie de comedia entolecida, na que a todo o mundo parece que lle falta un tornillo, e ten momentos de verdadeiro cachondeo nos que se rascamos un pouquiño, aprendemos cousas sobre a amizade, a xuventude, a sociedade que impide a realización dos nosos soños, e eso que chaman o “soño americano”, que tanto nos estamos esforzando por importar aquí.
Peliculón, sen dúbida. Humilde, emocionante e divertida.

A fuga de Alcatraz

(Don Siegel, 1979)

Baseada nun feito real, e rodada no mítico presidio que tivo entre os seus muros a xente como Al Capone, ou o tipo este que coidaba paxaros (Burt Lancaster en “El hombre de Alcatraz”), esta película supón a cota máis alta que acadou o espectacular tandem Siegel- Eastwood, e esto non é dicir pouco. Lembrade por exemplo títulos tan básicos como “Harry o sucio”.
Que se pode dicir de Siegel? Pois que foi un puto mestre, non só como director, senon como un dos mellores montadores da historia (Non é casualidade ese ritmo que teñen as súas grandes películas). O tipo criouse na sala de montaxe e non tardou en empezar a dirixir, primeiro excelentes series b, e despois brutais peliculóns.
De Eastwood, xa mellor non falar. Non vamos a discutir a súa talla como director, porque é evidente, pero como actor, e partindo de que sempre fai o mesmo personaxe, coa mesma cara, e a mesma mala hostia, nesta película póñenseche os pelos de punta. O seu personaxe apenas fala (en Alcatraz os tipos vivían 23 horas en celdas de 3 metros cadrados), pero cada movemento que fai, cada vez que manga algo para axudar na súa fuga, ou mira a un dos seus compinches, o espectador entende todo o que hai que entender, e máis.
Como saberedes os que vistes esta peli, nin dios se fugara nunca antes do penal, ata que no 62, o cerebrito Frank Morris (Eastwood) e dous colegas o conseguiron. Nunca se supo nada deles, pero na miña opinión merecen estar disfrutando agora dunhas boas jaipiriñas baixo o sol dunha praia paradisíaca.
Eso é o que pretende Siegel. Facernos sentir simpatía por estos “criminais” que o único que queren é ser libres (Ese crisantemo é todo un símbolo), e describirnos un pouco como era a vida na carcel máis dura dos USA, pero sen pararse en chorradas, lugares comúns do xénero carcelario (do que sen dúbida este título é un dos máximos expoñentes) e detalles que non veñen ó caso. No que sí se para é neses personaxes sólidos como rocas, e uns diálogos escasos, pero excelentes. Aquí non falamos de Stallone ou Van Damme intentando sair dunha cutre-carcel a hostia limpia... Os presos que rodean a Frank lévanse ben, os gardas non son os típicos cabróns, e ata o estereotipo de violador que quere petarlle as cachas a Clint ten a seu carisma.
O que quere contarnos Siegel, cun ritmo excitantente pausado e narrativamente perfecto é a fuga en sí. Mentres devoramos palomitas e estamos absolutamente metidos na película, queremos que estos tipos se marchen de Alcatraz. Pero por suposto, en toda boa peli ten que haber un bo malo... Como non... O Alcaide. Odiamos a ese tipejo que sabotea a creatividade de Clint (e por extensión de tódolos presos, incluido o entrañable artista), e mólanos verlle a cara de tonto que lle queda ó final, preguntándose como cojones fixeron estos tipos para escavar un tunel en roca pura e marcharse nadando da illa de Alcatraz sen morrer conxelados ou afogados. O moi gilipollas é vencido, e sentímonos de puta madre. Perdoade se vos jodín o final a quen non a viu, pero creo que era evidente. De tódolos xeitos, credeme... Non vos jodín o suspense, que durante toda a película non deixa que apartemos a vista da pantalla.
Peliculón. Sen dúbida, o canto de cisne do tipo de cine que se fixo en Hollywood nesa gran década tan experimental e fascinante... Despois virían os arrepiantes anos 80s.

A Muller do Cadro

(The Woman in the Window, Fritz Lang, 1944)

Xa sei, xa sei... Fritz Lang... Un dos grandes non pode faltar nesta estúpida lista que confecciono de vez en cando, non..? O carallo é escoller unha soa peli del... Unha da súa etapa alemana? ("M, o vampiro de Dusseldorf" (31) quizáis...? "Metrópolis" (27)??)... Quizáis algo da etapa USA, despois de mandar tomar polo cú con dous collós a Goebbels?... Sí, para o meu gusto, creo que sí... A etapa na Metro dou grandes obras mestras do xenio. Moitas desas pelis son maravillosas, incribles, irrepetibles. O Hollywood actual non se parece nada a eses incribles anos 40, onde podías disfrutar da beleza de Gene Tierney (quizáis a muller máis guapa da historia da civilización) , á Bergman ou a Dietrich; e do incrible talento de colosos como Spencer Tracy, Henry Fonda ou James Cagney, por citar uns poucos. Eran máis que actores e actrices... Eran deuses!! Nada que ver cos "deuses" de hoxe: Ben Affleck? Tom Hanks? Will Smith? Kidman?... Oh, deus... qué época máis deprimente nos tocou vivir...
...Pois evadámonos un pouco. Que lles den polo cú as Julias Roberts e os Matt Damons que nos martirizan hoxe en día con interpretacións ridículas, e sumerxámonos no ano 44. Imos entrar nunha peli de Fritz Lang. Un típico exemplo de film noir americano feito por europeos. E a pantalla énchese con duas das figuras máis especiais do momento: Joan Bennet (Guapa, guapísima e musa dos mellores autores: Walsh, Minelli, Preminger, Whale e por suposto, Lang) e o titánico Edward G. Robinson (o mellor gangster da historia, podía facer de tipo duro ou de sensible engañado, asejún lle saíse dos güevos, que foi mezquinamente abandonado por Hollywood nos 50 a causa da fiebre anticomunista).
"A muller do cadro" é unha desas películas tan típicas de Fritz Lang na que se retrata á muller fatal, un tema tan recurrente na historia da arte, que nos fai pensar en rencorosos artistas co corazón destrozado por mulleres-vampiro. Joan Bennet prácticamente vampiriza a Robinson, un bonachón que cae rendido ante tal beleza. Evidentemente, como calquera tío faría, Robinson convértese nun pelele calzonazos en mans desa malvada cachonda, e de paso métese en líos moi graves.
A película atrapa, ten un ambiente que nos fai soñar, escapar desta puta e vulgar realidade de merda, e tamén nos fai pensar. Non falo de misoxinia, por suposto... Falo do excelente retrato do ser humano (home ou muller), da sociedade, e da realidade-fantasía na que vivimos.
Cabe destacar o polémico final, que os estudios obligaron a cambiar. Digamos que Lang quería outro final menos "conservador", ainda que o desenlace que quedou para a posteridade é bastante orixinal e novedoso para a época.
En fín. Peliculón perfecto. Se eu tivera un canal de TV, emitiría esta película todas as semanas, ata que alguén desquiciado de tanto vela me pegase un tiro.

P.D: Se vos gustou a peli, deberíades ver "Laura" de Preminger (un dos malos de Batman: a serie dos 60) e "Perversidad" do Propio Lang, moi similares en argumento, concepto e orixinalidade.

A Cousa

(The Thing, John Carpenter, 1982)

Carpenter... É ridículo reivindicar a un artista deste calibre... Salvando as distancias, é como reivindicar a Velazquez, pero ainda queda moita xente que se queda coa capa superficial do seu cine, sen darlle a debida importancia á profundidade que encerran as súas obras, xa sexa dende un punto de vista cinematográfico, artístico, ou directamente humano. Por suposto, hai unha boa parte da crítica que o respeta, e mesmo o venera. Pero da igual... A quén lle importa o que diga un crítico...?
Sempre disfrazadas de "serie B", cine que sen dúbida mamou e amou, as súas películas teñen esa atractiva inxenuidade que mestura sátira, fantástico, terror, épica, política e cine en estado puro, que nos fan ver a grandeza que existe en contar unha historia coa imaxe en movemento, e de paso, ilustran a caricatura que en realidade é a nosa vida. Todo mesturado cun sentido do humor incrible.
Repasemos só algún cumio da súa obra, e corrámonos de justo: "A noite de Halloween" (78), obra mestra, pionera do novo terror, e unha verdadeira lección de uso do primeiro plano e da música (do propio Carpenter) como eficaces elementos expresivos. "A Néboa" (80), de novo cunha cachondísima Jamie Lee Curtis, "1997: Rescate en NYC" (81), co que será o seu actor fetiche Kurt Rusell e outra obra mestra cun dos mellores guións da historia do cine. "Golpe na pequena china"(86) infravalorada comedia de artes marciais, chea de mala hostia e diversión. "O pobo dos malditos" (95), remake da excelente peli de terror de Wolf Rilla, na que salen eses inolvidables (e espeluznantes) nenos rubios causando o terror nos adultos... etc, etc,etc...
Outro remake inolvidable é "A cousa", baseada na peli do mestre Howard Hawks.
Hai que situarse: Unha estación científica na Antártida, aillada, rodeada de miles de kms. de neve. Uns tipos viven nela dende hai unha temporadiña, incluido un alcolizado Kurt Rusell. De súpeto, aparece un can, perseguido por uns noruegos entolecidos. Algo malo debe ter o animal... Efectivamente. Non tardaremos en decatarnos de que un alieníxena pode tomar a forma do que ten ao seu carón. E surxe o pánico, e con el a desconfianza... Calquera dos tipos que están aí aillados no medio da nada pode ser a cousa... Uns desconfían de outros, as cousas vanse das mans, e non tarda en morrer xente, xa sexa polo alien, ou polos seus propios compañeiros, nun estado de histeria e paranoia.
Como vedes, Carpenter explora a psicoloxía do ser humano, e fai un brilante estudio do medo, pero ao mesmo tempo, non escatima en efectos especiais, que son realmente impactantes (ese ano o oscar aos FX levaríaos E.T., un alieníxena que en nada se parece á Cousa...) e as escenas de acción serán de lo mejorcito de toda a puta historia do cine. Todo rodado co clásico ritmo de Carpenter, da lugar a un excelente film no que se refire á tensión narrativa. O director xoga coa historia, acentuando o que lle interesa mediante poderosas elipsis, a iluminación e esa desestabilizante música (esta vez de Morricone), para que nin o espectador sepa quen carallo pode ser o bicho hijoputa.
Outra vez, Carpenter sérvese do seu xénero preferido para falar amargamente do ser humano. Ao contrario que E.T. (película que tamén me encanta, faltaría máis) descríbenos como animais aillados, sós, desamparados, e sen poder confiar uns nos outros, por moito que pensemos o contrario, pero ao mesmo tempo (como o bicho) necesitados de perpetuar a nosa repugnante especie. "A cousa" ven sendo un excelente e irónico retrato do ser humano como fillo de puta, contado da mellor forma posible por un auténtico mestre do xénero.
Do 1 ao 10, doulle un 11 (e quédome corto).

Clerks

(Kevin Smith, 1994)

Ópera prima de Kevin Smith que costou menos de 30000 $ (!) e que rápidamente se converteu nunha obra de culto, pasando á historia como unha das xoias do cine independiente dos 90's.
Clerks fala dun día na vida de Dante, un frustrado caixeiro do típico badulaque americano (onde prácticamente sucede toda a peli), e dun colega algo fillo de puta que "traballa" no videoclube do lado. Dante vese obrigado a traballar no seu día libre e polo ultramarinos pasa todo tipo de fauna e suceden as situacións e diálogos máis delirantes, que son presentados cun ritmo e unha brillantez acojonantes. Dende logo, o excelente guión é o que fai da película unha gran película, porque a fotografía en B/N é deliveradamente cutrísima (dunha maneira deliciosa), non hai maquillaxe, nin iluminación, nin gilipolladas dese tipo... Só un puñado de actores (colegas do Smith) rodando polas noites cunha cámara atopada na basura, no lugar onde traballaba polo día o propio Smith, recitando os diálogos máis políticamente incorrectos e divertidos dunha época tan mojigata nese sentido como os 90's...
Os actores non son unha maravilla (ainda que conseguen que os queiramos con loucura), pero os seus personaxes son inmortais. Dante é un odioso pesimista que se queixa durante case toda a peli, e non para de darlle voltas á cabeza por todo. Sen embargo, déixase embaucar nas máis surrealistas situacións polo seu colega do videoclub, Randall, un tío totalmente oposto a el. Optimista, tolo e impulsivo. Un cóctel de personalidades que falan dos temas máis triviais coa mestría dun filósofo (xenial o diálogo da estrela da morte de Star Wars), e se complementan cos secundarios máis divertidos do cine, destacando Jay e Bob o silencioso (o propio Smith), dous traficantes de maría, que salerían en case todas as películas posteriores do director, todas bastante irreverentes e divertidas (eu destaco "Persiguiendo a Amy" (97) e "Mallrats" (95)).
Tamén é moi destacable a impresionante banda sonora... Xa sabedes... Eran os 90 e o "indie" e o jrunje estaban de moda... así que na peli sonan varias de Alice in Chains (impresionante o tema adicado a Chewbacca), Bad Religion ou Corrosion of Conformity...

En fín... Como dín na peli:

Dante: E dís que lle chupaches a polla a 36 tíos?
Veronica (moza de Dante): Sí
Dante: Incluíndome a mín?
Veronica (moza de Dante):Mmmmm... incluíndote a tí?... 37
Dante: (desesperado) ¡A miña moza chupou 37 pollas!
Un cliente que pasa por aí: Seguidas?

Touro Salvaxe

(Raging Bull, Martin Scorsese, 1980)

De novo Scorsese. De novo DeNiro e Pesci. Estamos a falar da mellor película de boxeo da historia do cine, baseada na vida do mítico Jake La Motta, un verdadeiro jañán que chegou a estar no máis alto da categoría de pesos medios nos anos 40, e que caeu en picado na decadencia e no abandono por culpa do seu caracter sicótico e violento. Un guión así só podería estar escrito polo grandísimo Paul Schrader ("Taxi Driver"), que se interesou de inmediato pola historia interior do boxeador, chea de contradiccións que mesmo rozan o espiritual... E por suposto, o protagonista tiña que ser Bobby De Niro, unha auténtica besta da interpretación neses anos, disposto a xogarse a saúde por crear un papel convincente. Dende logo, acadouno con sobresaínte, pois o seu Jake La Motta é un dos mellores papeis da puta historia do cine.

Scorsese volveu a facer outro retrato dun individuo de complexa psicoloxía, co seu estilo habitual, que nesa época era dunha calidade acojonante, pero esta vez cunha incrible fotografía en branco e negro dun Michael Chapman en estado de gracia, que da lugar a planos e movementos de cámara do máis orixinal. As secuencias de combates son absolutamente impactantes e variadas... 9 pelexas mostradas de formas diferentes, con maravillosos trucos visuais que impiden que nos aburramos. Dende logo, a montaxe mereceu o oscar que levou, pois moitas veces parece que esteamos encima do puto ring.

Pero, como todos saberedes, o máis lexendario desta obra mestra é o sacrificio que fixo De Niro para encarnar ao bruto boxeador... O fillo de puta engordou uns 30 kgs. nun par de meses!!! Decídeme sinceramente se os babosos que pululan na actualidade por Hollywood farían eso... Definitivamente non me imaxino a Matt Damon, Ben Affleck ou o agora íntimo de Scorsese, Leo DiCaprio facendoo... Dudo moito que cortasen siquiera os seus pelos de anuncio de champú... Pero ao gran De Niro daquela época só lle importaba poñer o seu personaxe ao servicio do film, ainda que iso conlevase graves problemas para a súa saude...
O rodaxe planeouse asín: as 10 primeiras semanas, rodáronse os espectaculares combates, para os que Bobby aprendeu boxeo directamente de La Motta, copiando o seu estilo e poñéndose cachas. As seguintes 10 semanas deron lugar ao rodaxe das secuencias dramáticas da peli, centrándose na relación co seu irmán Joey (Pesci) ou nos celos sen sentido cara Vicky (unha fermosísima Cathy Moriarty)... A partir de aí, empezou a bacanal de comida para o actor: Foise a Europa e púxose a comer descontroládamente, ignorando as advertencias dos médicos, e volveu obeso coma un elefante para rodar algunha secuencia... Despois marchouse outra vez, e esta vez sí volveu irreconociblemente deformado para facer as escalofriantes secuencias finais do film. Nunca un sacrificio dou un resultado tan brillante. A De Niro debémoslle que esta película sexa un dos pilares do séptimo arte. Unha mención merece Joe Pesci que tamén cambiou o seu aspecto para o film, pero no seu caso foi adelgazando, e consegiu parecer máis vello e desmellorado ó final da peli.
A que sí que flipou cos métodos do meticuloso actor foi a Moriarty que debutaba con esta perla do cine, e tíñase que enfrontar cada día a esta forza da natureza, mentres Martin Scorsese disfrutaba como un anano e frotábase as mans coas en maravillas que estaba grabando. De Niro, como sabedes, é un gran improvisador, e constantemente sorprendía a Moriarty con frases que non estaban no guión ou con movementos e xestos desconcertantes. A pobre rapaza apenas podía darlle a réplica, e non tiña máis remedio que quedarse en branco sen decir nada, e aguantar o tipo como podía (algo que por outro lado é normal no papel dunha adolescente casada cun bruto italo-americano ultramachista que non ten dereito a contradecir ao seu home) . Pero dá igual... Co guapa que está na peli, o espectador namórase de inmediato da súa fría beleza... Do que sí non se librou a nena era dunha boa ración diaria de hostias reais que lle propinaba Bobby, disposto a facer o traballo o máis realista posible. Digamos que cada vez que Scorsese gritaba "acción" nunha das esceas de violéncia doméstica, o actor daba o mellor de sí mesmo... O pobre Pesci tamén acabaría como o rosario da aurora nas súas escenas co coloso. Pesci sí sabía improvisar con mestría, pero non podía evitar acabar co corpo morado, pero feliz de que toda esa leña servise a unha boa causa: a realización da mellor película desa década.
En fin... Qué máis podo dicir...? Poderíanse encher gigas e gigas con anécdotas e análisis sobre esta peli... O mellor que podo facer é volver a vela por enésima vez e descubrir asombrado que cada vez que a vexo me mola máis...

O quimérico inquilino

(The Tenant/Le Locataire, Roman Polanski, 1976)

Non sei, pero dame a impresión de que Polanski tivo algún tipo de problema cos seus veciños. Só hai que fixarse nesta película, ou en outras obras mestras como "Repulsión" (65) ou "A semente do demo" (68), para darse conta da peculiar idea que tiña de vecindario este excelente director.
Un tipo que sufriu unha vida de lo más jodido: foi xudío na II guerra, Charlie Manson matou á sua muller embarazada influenciado polo album blanco dos beatles, foi acusado inxustamente de corrupción de menores por un xuiz psicópata e tivo que fuxir de USA... Sí... Esto explicaría en boa medida o tono escuro e enfermizo das súas películas.
Nesta, por exemplo, respírase un ambiente malsano que acojona amazo, pero tamén se lle engade un humor negrísimo que lle da un toque máis chungo, se cabe. Protagonizada polo propio Polanski nun papel que pon dos nervios, a peli vai dun inquilino algo gilipollas que alquila un apartamento nun edificio onde vive unha xente do máis rarito. Este argumento enlaza directamente con "A semente...", onde, como recordaredes, os veciños eran uns simpáticos satánicos que volvían tola á pobre Mia Farrow, con localizacións no tristemente célebre edificio Dakota en NYC (onde mataron a Lennon, e viviron seres tan malignos como Aleister Crowley e Yoko Ono...), pero no caso desta peli, o edificio está en París e os veciños non son exactamente satánicos. O que sí son é acojonantemente divertidos (por exemplo os terroríficos Melvyn Douglas e Shelley Winters, á que quero como a unha nai...) e farán o posible por volver tolo ó protagonista (impagables escenas nas que xa lle empeza a vir a tolemia). Pero peor ainda son os "amigos" do pobre home, uns juerguistas de carallo, que dan lugar ás esceas máis divertidas da peli.
Polanski está xenial, tanto diante como detrás das cámaras, así como no guión, pero hai que ter en conta que a historia está baseada nunha excelente novela do surrealista francés Roland Topor, un deses tolos que formou o Grupo Pánico xunto a Jodorowsky e Fernando "El milenarismo" Arrabal.
Así pois, esta é para min a mellor película do director, que xa é dicir... Lembremos que este tío fixo, ademáis das anteriormente citadas, a enorme "Chinatown" (74), a hitchcockiana e ochentera "Frenético"(88), a por momentos brillante "Lunas de Hiel" (92), a pequena xoia "A morte e a doncela" (94), rodada por certo, na costa da morte, a indiscutible peliculón que é "O Pianista" (2002), entre moitas outras... Pero para min, "Le Locataire" sempre será a máis especial polo seu incrible humor, pola época na que se fixo (Gran ano: Taxi Driver, O primeiro dos Ramones, O niño do cuco, a despedida de The Band, "Rocks" de Aerosmith, Marathon Man...etc) e sobre todo porque é un peliculón diferente, único e xenial.

Harold & Maude

(Hal Ashby, 1971)

Esta é probablemente a película co humor mais negro que vin na puta vida, pero ó mesmo tempo é máxica, romántica, orixinal, rara, fermosa, adiantada ó seu tempo (ainda hoxe parece innovadora) e absolutamente anarquista...
Harold é un rapaz obsesionado coa morte que simula todo tipo de suicidios, finxe as mortes máis delirantes do mundo, ten un cohe fúnebre e vai a todos os funerais que pode. Nun deles, atopará á súa alma xemela, unha vella divertidísima e entolecida, que pasa de calquera autoridade, sociedade ou orden establecido. Se necesita un coche, roubao. Se unha norma lle toca as pelotas, sáltaa... Ela é libre. Harold fascínase por ela, e... por suposto, o inevitable amor entre un adolescente (o actor co careto mais deliciosamente freak do mundo) e unha vella de 80 anos (unha punk de pés a cabeza) non tardará en xurdir...

Incrible argumento, verdade? Se a isto lle sumamos as interpretacións dos protagonistas (Bud Cort e Ruth Gordon), dos secundarios (ese militar loco, ese psiquiatra, esa nai de Harold buscándolle moza ó chaval, esas mozas que escapan correndo... JAJAJA! a escena na que Harold se corta a man cando lle presentan a unha aterrorizada rapaza é do máis divertido que vin nunca...) e un guión non apto para un público adulto no seu sano xuizo (por suposto, os críticos con estas características non a soportan) da lugar a unha das películas mais únicas da historia...

Queredes mais? OK... Dirixe ese tolo jipi drojadicto barbudo-melenudo chamado Hal Ashby, que no futuro nos deleitaría con outras obras sorprendentes ("O último deber" (1973) con Jack Nicholson... "Shampoo" (1975)... "Esta tierra es mi tierra" (1976), biobic do cantante Woody Guthrie, "Being There" (1979) con Peter Sellers...). A foto é de John A. Alonzo (o que fixo tamén a desa obra mestra de Polanski chamada "Chinatown" (74) e a de "Scarface" (83) de De Palma, con Pacino todo enfarlopado...). E por suposto, hai que citar a máis que correcta música de Cat Stevens... Ese antiguo jipi que agora é taliban perdido.

Eu quédome con dúas escenas inolvidables: O incrible plano xeral do cementerio, e a intensa escena na que Harold lle da a Maude o seu regalo de cumpleanos... e ela o tira a un río... "Así saberei sempre donde está..." dí a entrañable vella... Fantástico, non?

Así é Harold e Maude... Unha loucura de culto que moitos críticos detestan, e que a min me apasiona ver de vez en cando para subirme a moral. Unha marabillosa historia de amor sobre a morte, e sobre todo, a vida... Un peliculón, vaia.

Cabeza Borradora

(Eraserhead, David Lynch, 1977)

Rumoréase por aí que esta primeira longametraxe de Lynch costou só 10000 $, algo absolutamente inaudito, e ó mesmo tempo fascinante. Unha vez rodada (tardou como 6 anos en acabala), converteuse pouco a pouco nunha película de culto nos cines de arte e ensaio (o propio Kubrick afirmou que era unha das súas películas favoritas), e abriulle as portas a un director absolutamente marciano cun estilo personalísimo e claramente anti-comercial, que no futuro nos deleitaría coas estranas e fermosísimas obras mestras que todos temos en mente.
Pero o caso é que en 1971, unha película así de experimental e freak era impensable, algo só apto para os circulos artísticos máis herméticos. Eso a un tipo como Lynch, non lle importou demasiado. Sacou pelas debaixo das pedras, vendeu periódicos, pediulle cartos a todos os seus colegas e familia, e con moitísimo esforzo, conseguiu sacar adiante este proxecto que chegou aos nosos días como unha obra de culto interesantísima e apaixoante (como, por outro lado, son todas as súas pelis).
David Lynch, 100% americano, excelente fotógrafo, sublime pintor e escultor, e sorprendente deseñador de muebles (en moitas das súas pelis salen as súas creacións... Por exemplo na salvaxe "Lost Highway" (97), a casa na que vive o matrimonio Arquette-Pullman, é a súa propia casa, con esas lámparas, esa iluminación xenial...). Pero ante todo é un dos mellores directores das últimas décadas. O seu cine non é dixerible para todos (ainda que ten casos como as marabillosas "The Elephant Man"(80) e "The Straight Story "(99) que se poden clasificar como películas "normais"), e non sempre é doado de ver. A verdade é que ou o odias con todas as túas forzas ou o amas con loucura (ainda que ás veces non te enteras de nada...!). Cando, por exemplo, gañou en Cannes por "Corazón Salvaxe", levantou ampollas entre algún crítico, que creía que esta peli era unha especie de broma ou algo así... (Je, je... mola cabrear a algunha xente...) En todas as súas pelis, o surrealismo e os soños están moi presentes. As veces todo se volve delirante. Sempre hai como unha violencia latente nun submundo, e sempre hai moito, moitísimo sentido do humor, todo mesturado cunha elegancia impresionante, e normalmente, cunhas bandas sonoras excelentes (dende Elvis ata Nine Inch Nails).
Na súa primeira película de hora e media, que é a que nos toca, dánse todas estas características e moitas máis que asociamos directamente con Lynch. Cunha fermosa foto en branco e negro que nos situa nunhas paisaxes industriais degradados (ver algunha das fotos do director), e cun son inquietante que nos acompaña durante toda a peli (algo que tamén se repetirá nas súas futuras obras), preséntasenos ao protagonista Henry Spencer (interpretado polo borracho, extravagante e malogrado Jack Nance, habitual de Lynch, que naquela época andaba con ese incrible peinado!), un tío rarísimo, que certo día se atopa cunha vella amiga, Mary X, que o invita a cear na casa dos seus pais (impagables as escenas da cena da familia X). Ata aí todo ben, pero Mary da a luz a un bebé prematuro deforme (Madre mía... impacta ver a este bebé... O propio Lynch nunca explicou cómo fixo semellante criatura, pero os ruxe-ruxes dín que o fixo cun feto de vaca (!) embalsamado...! Ja,ja,ja...), véndose Henry obrigado a casarse con ela. Comezará a vida familiar dos freak-pais da criatura, un ser que non para de chorar e que dá como un pouco de noxo, algo que algún estudioso pensa que é unha visión da paternidade do propio Lynch, que nos anos de rodaxe tivo a súa primeira filla. Os dous pais cuidarán de semellante enxendro, ata que Mary, que xa non aguanta máis os abandona tras só unha noite de convivencia, deixando a Henry cun marronazo de collóns. A peli, xa surrealista de por sí, vaise volvendo cada vez máis escura e entolecida, ata que chega a un final acojonante que non vos vou desvelar a quen non vira a película (tampouco estou seguro de se sería capaz de contarvolo...)
En fín. O caso é que a peli impacta pola súa orixinalidade e intensidade (ainda que ten referentes evidentes como "Un can andaluz" de Buñuel (29) ou a obra de Kafka), e é tan particular e única, que merece a pena verse. Hai infinidade de lendas sobre o seu rodaxe (o carácter hermético de Lynch que nunca explica nada das súas loucuras, e o reducido equipo de rodaxe que traballaba no tempo libre, fan que o misterio sexa maior), e xa non se sabe se son realidade, ou forman parte do universo de pesadelo da propia película. O director afirmaba que esta era a súa "Historias de Filadelfia" particular, pois viviu nesta cidade unha temporada e quixo reflexar as angustias, medos e tormentos que sufriu aí. Dende logo conseguiuno. Esta peli acojonoume e, o mesmo tempo marabilloume como poucas.

Este foi o inicio do tío que despois nos deleitaría con delicatessen como "Blue Velvet" (86), "Corazón Salvaxe"(90), a serie de TV "Twin Peaks" (90-91), e a súa precuela cinematográfica "Fire Walk with me" (92), ou a belísima "Munholand Drive" (2001), ademáis das pelis citadas anteriormente. A única peli que non me convenceu foi a súa última ida de olla, "INLAND EMPIRE" (2006), no que o nivel de loucura e confusión xa é, na miña opinión, excesivo.
Remato, coas sabias palabras dun Jack Nance trastornado experto en foguetes en "Corazón Salvaxe":

"O meu can ladra un pouco... Mentalmente, vós imaxinádesvos ó meu can, pero, eu non vos dixen o tipo de can que teño... Ó mellor imaxinádesvos a Toto, do "Mago de Oz"... Pero podo dicir algo: O meu can está sempre conmigo... GUAU!"

O Apartamento

(The Apartment, Billy Wilder, 1960)

Billy Wilder, Jack Lemmon, Shirley MacLaine, Fred MacMurray I.A.L. Diamond no guión, Adolph Deutsch na música (sí... o de "Lo que el viento se llevó"...). Sigo, ou quedou claro a importancia desta puta peli...? Arrasou en todos os putos premios, encandilou ó público, e ainda hoxe en día existimos uns cuantos fanáticos desta fermosa comedia romántica (Atención: xa sei que este xénero pode sonar chungo... Despois de vivir esas repugnantes "comedias románticas" dos 90's protagonizadas pola asquerosa Meg Ryan e diversos mongólicos máis é comprensible ter fobias... Pero os 50-60's eran outros tempos... E unha peli de Billy Wilder NUNCA decepciona...). O amor, dende logo é un dos temas principais da película (ademáis do capitalismo feroz, da explotación laboral, o acoso sexual, a figura do perdedor, a erótica do poder...), pero non é o amor empalagoso típico da películas... É... mmm... como o diría...? Real...? Divertido, tráxico, estrano, doloroso...
A mala hostia do tándem de guinistas Wilder-Diamond dou lugar a unha lista espectacular das comedias máis corrosivas da historia do cine... Fagamos unha selección: mmm... TODAS! Unha das miñas preferidas é esta obra mestra na que Wilder dirixe a Lemmon (ALELUYA!) facendo dun gris (e parvo) empregado-androide dunha empresa de seguros, obsesionado por ascender, e polo tanto, deixando o seu pisito de solteiro aos seus xefes para que se "reunan" coas súas amantes. Por suposto, o prometido ascenso nunca chega, e o que é peor... Lemmon namórase (nos ha jodido!) da preciosísima Shirley MacLane, amante do seu xefe, ascensorista da empresa, e usuaria do apartamento.
Como vedes, a trama vaise enredando e enredando, a medida que se suceden os gags máis divertidos do mundo, e todos caemos rendidos ante o simpático patetismo do protagonista, e a beleza pelirroxa de MacLane, a hijoputez dos xefes, a sorpresa dos veciños de Lemmon (que pensan que é un juerguista 24h non stop, cando en realidade é un pobre prigado que espera acatarrado na fría rúa neoyorkina a que os seus xefes acaben coas súas amiguitas, mentres lle vacían o mueble bar, que ainda por riba ten que repoñer el...) O meu personaxe preferido: O médico... Jaja! menudas hostias mete...!
Ahhh... A primeira vez que a vin encantoume. A segunda emocioneime. A terceira non podo describir o que sentín... E cada vez que a vexo, vou descubrindo cousas que me fan crer que a vida é máis e máis maravillosa... Jeje... Para eso vale o cine (e a música, e os libros...). Para mentirnos a nós mesmos un pouquiño...
Dicir que é a mellor peli de Wilder non é unha gilipollez... Dicir que é a mellor película da súa década, non é unha esaxeración... Dicir que é perfecta non é estúpido en absoluto. De feito, voulle botar güevos e afirmar que esta é a mellor comedia xamáis rodada!!!
Anos despois o mega-equipo Wilder/Diamond/Lemmon/MacLane repetiría (pouco despois de rodar Wilder a súa enésima obra mestra, a enloquecida crítica a Coca-Cola "Uno, Dos, Tres..."(61)) con "Irma La Douce" (63) na que se nos conta a divertidísima historia de amor entre una puta e un policía, esta vez, ambientada no París de principios de século. (outro despliegue de perfección).
Se non vistes estas películas citadas, e as demáis que completan a filmografía do xenio (insisto... TODAS son XENIAIS), a qué cojones estades esperando...? Aposto unha mariscada a que non volveredes a ser os mesmos despois de semellante revelación.

E para pechar, unha cita do libro de Wilder (que vos recomendo encarecidamente) "Nadie es perfecto":

"Todo é demasiado longo, menos a propia vida e o propio pene..." (Referíndose a que tivera que acortar "A vida privada de Sherlock Holmes" (1970) máis de unha hora por presións do estudio)

Exotica

(Atom Egoyan, 1994)

O canadiense-armenio Atom Egoyan é un dos autores que mellor captan as emocións do ser humano, en especial as máis chungas. As súas películas non son doadas, pero son absolutamente maxistrais, e dunha fermosura sobrenatural. Calquera outro director que fale de temas tan peliagudos como os de Egoyan (a dor, sobrelevar o día a día, a ausencia dun ser querido...) facturaría soporíferos e pedantes metros de metraxe, só aptos para o espectador máis enteradillo, pero o cabrón de Atom, coa súa elegancia, a súa sutileza, e o seu tono misterioso e sensual, consegue facer verdadeiras obras mestras, que enamoran pola súa autenticidade.
É o caso de "Exótica", a súa peli máis popular que conta a historia dun grupo de xente variopinta, en torno a un club de striptis (durante o visionado, descubriremos as sorprendentes conexións entre todos eles). Tódolos actores están excepcionais, dende a cachondísima Mia Kirshner, movendo ese corpo hipnotizante enfundado en uniforme de colexiala (nunha das escenas máis quentes da historia do cine) coa música de Leonard Cohen (?); ata ese Elias Koteas, DJ e animador (?) implacable do club, e posuidor dun dos caretos máis particulares do último cine mundial. Mención tamén para o protagonista, e eixo central da peli, o inspector de facenda encarnado por Bruce Greenwood, que oculta secretos, desexos e recordos.
O guión do propio Egoyan é maxistral polo moito que suxire... Dobles, triples, múltiples lecturas para que un espectador desperto as interprete dende o seu propio interior. Por suposto, como toda polémica obra mestra, dividiu á crítica. A mín, dende logo, encantoume. Eses xogos coa narración, eses ambientes lynchianos-cronembergianos de suxerente escuridade mesturada con colores vivos (gran foto a das pelis deste home), esa música (Mychael Danna), eses dialogos, eses personaxes con diferentes cicatrices na alma... E ese final (posiblemente, o máis criticado). É unha desas pelis que che van dando información a cuentagotas, e ao final, todo encaixa dun xeito marabilloso (Ben feito, Atom... Que o espectador se lo curre un pouco tamén...). É unha desas pelis que se pode volver a ver otra vez (e outra, e outra...) para ir pillando máis e máis detalles que enriquecen o conxunto.
Cerremos estas liñas coa canción que sale no film: "Everybody Knows", de Leonard Cohen, en homenaxe ao cantante e ao director, dous canadienses de luxo:

Todo o mundo sabe que os dados están trucados
Todos os tiran cos dedos cruzados
Todo o mundo sabe que a guerra terminou
Todos saben que os bos perderon
Todo o mundo sabe que o combate estaba amañado
Os pobres seguirán pobres, os ricos serán máis ricos
Así son as cosas
Todo o mundo o sabe

Todo o mundo sabe que o barco estase afundindo
Todo o mundo sabe que o capitán mentiu
Todo o mundo ten a horrible sensación
de que o seu pai ou o seu can morreron.

Todo o mundo fala cos seus petos
Todo o mundo quere unha caixa de bombóns
E unha rosa de tallo largo
Todo o mundo o sabe

Todo o mundo sabe que me queres, nena
Todo o mundo sabe que iso é verdade
Todo o mundo sabe que foches fiel
Quita ou pon unha noite ou dúas.
Todos saben que foches discreta
Pero foron tantos cos que cumplir
sen as túas roupas
Todo o mundo o sabe

E todos saben que é agora ou nunca
que somos tí ou eu
E todos saben que vives para sempre
Ah, con unha ou dúas raias
Todo o mundo sabe que o sistema está podre
O vello negro, Joe, segue recollendo algodón
Para os teus galóns e barcos
Todo o mundo o sabe

Todo o mundo sabe que se achega a plaga
Todo o mundo sabe o axiña que avanza
Todo o mundo sabe que o hombre e a muller espidos
son só un brilante artificio do pasado.
Todos saben que a escea está obsoleta
pero haberá un medidor na túa cama
que revelará
o que todo o mundo sabe

Todos saben que tés problemas
saben o que estiveches pasando
dende a sanguenta cruz na cima do Calvario
á praia de Malibu
Todo o mundo sabe que esto se fai anacos...
Bota un último vistazo ao Sagrado Corazón
antes de que estoupe
Todo o mundo o sabe...

Buscando a Nemo

(Finding Nemo, Andrew Stanton & Lee Unkrich, 2003)

Animación...
Cantas obras mestras se fixeron na gloriosa arte da animación!:
Temos en primeiro lugar ós empalagosos peliculóns da maquiavélica Disney (Ah... Walt, hai tantas lendas sobre tí, que non se sabe o que é certo e o que non...) como "Peter Pan" (53), "Alicia en el pais de las maravillas" (51) (ambas son claras apoloxías da droga e a rebelión xuvenil...), "Dumbo" (41) (dios... sáltanseme as bágoas), esa maravillosa obra mestra que conxuga cine e música que é a vanguardista "Fantasía" (40) ou das longametraxes de debuxos da historia, "Blancanieves y los 7 nanitos" (37)...
Os Japos tamén teñen moito que dicir neste campo: Teño que recoñecer que cada vez me gusta menos a súa actitude freak marciana, pero quítome o sombreiro ante incribles películas de inmensa calidade como "Akira" (88), "Porco Rosso" (92) ou "A viaxe de Chihiro" (2001)... Mención aparte merece esa delirante e terrorífica obra mestra que é "Cat Soup" (2001)... É curioso como algunhas pelis "destinadas a nenos" poden aterrorizar a un meniño, creándolle un trauma para toda a vida... Nos bós tempos da TV de dous canales, ás veces poñían pola tarde algunha destas rarezas e cagábame de medo...
En fin...
Outras obras mestras dignas de estudio en escolas de cine e de alabanzas por parte de sesudos críticos???: Buff... Moitas... Moitas, moitas..."Shrek" (2001) e todas as súas partes, "Pesadilla antes de navidad" (93), ese fracaso que foi "O señor dos aneis"(78), "La novia Cadáver" (2005), South Park: Bigger, longer & uncut (2000)... Eu que sei...!
Se xa nos metemos en cortos de animación, sería imposible rastrear toda a merda que se fai hoxe en día... Hai tanta e tan boa, que non daríamos visto nos anos que nos quedan de vida nin un 1% das maravillas que se deben estar a facer... Por poñer, un par de exemplos que me encantaron: a mala hostia de Arthur Pins e as pequenas obras mestras de Mikhail Aldashin.

Pero agora ímonos centrar na gloriosa productora que actualmente está fabricando peliculóns como churros: "Toy Story" (1995) e "Toy Story 2" (1999), dous peliculóns como a copa dun pino, "Monsters, Inc." (2001), algo cursi, pero excelente..., "Los increíbles" (2004), acojonante peliculón que mestura xéneros con bó gusto e saber facer, a sublime Ratatouille (2007), e un par de etcéteras que aínda non vín... Sí, amigos amantes do cine... Estou a falar da xa mítica Pixar (hoxe propiedade do Maligno Emporio da Disney), innovadores na súa apabullante técnica e na súa linguaxe cinematográfica, capaces de facer cine para tódolos públicos sen faltarlle o repeto á intelixencia do espectador, acaparadores de premios, pioneiros na animación do S.XXI, e magníficos contadores de historias maravillosas...
... E dentro do seu bendito Cine, eu opto por esta xenial película que conta a historia dun peixe trenco que é raptado por uns buzos, e a busca que emprende o seu neurótico pai ata atopalo... Un viaxe cheo de emoción, humor e diversión. As persoaxes que salen son todas impresionantemente boas (dende os tiburóns, ata os habitantes-prisioneiros da pecera, pasando pola encantadora e desesperante Dory, e ese incrible banco de sardiñas rockanroleras...) Debuxos impresionantes, música moi aceptable e grandes dosis de entretemento e bó Cine con maiúsculas. Sí, sí... Porque esta peli (e xa sei que me repito, pero é a puta verdade, joder...) non só é unha das mellores pelis (para mín) de debuxos da historia, senón sinxelamente, unha das mellores pelis da historia... Iso sí... Na miña opinión é preferible vela en versión orixinal (recomendación aplicable a todas e cada unha das pelis desta lista...) antes que soportar as patéticas voces de pseudodobladores hispanos como o puto Manel Fuentes... Prefiro voces como a de Willem Dafoe ou Geoffrey Rush...!
Unha película sensacional.

8 1/2

(Federico Fellini, 1963)

Dentro do cine italiano atopamos grandes artistas indiscutibles dende que o papa León XIII bendeciu a primeira cámara: Aí están Rosellini (Pai do neorrealismo e maromo de Ingrid Bergman), Visconti, o grandísimo Vittorio De Sica, os personalísimos Pier Paolo Pasolini e Federico Fellini, dous autores tan particulares, que é imposible metelos en calquera movemento ou corrente... Quédanme moitos cineastas espagueti no tinteiro, pero sería imposible nomealos a todos. Eso sería como citar a todos os pintores italianos do renacemento. En fín... A quen sí teño que lembrar é a Sergio Leone...
Pero falemos de Fellini... Este tío non só foi un cineasta libre, entolecido e divertidísimo, senón que nun principio foi o histórico guionista de "Roma, Citá Aperta" (45) e "Paisá" (46) ambas de Rosellini. Despois rodaría xa como director numerosas e fantásticas obras, todas co seu innovador e fresco toque: "La Strada" (54), fermosísima e lírica obra sobre o mundo do circo protagonizada por Anthony "La Bestia" Quinn, "Le Notti di Cabiria" (57) coa muller e musa de Fellini, Giuleta Massina facendo de inolvidable putanna, "La Dolce Vita" (60) con Mastroianni e ese mítico baño da sueca despampanante na Fontana di Trevi, "Giuletta degli spiriti" (65) xa en cor (e vaia cor!) e de novo cunha impresionante Massina, "Amarcord" (73) loca e surrealista fábula autobiográfica da súa infancia, "Casanova" (76) na que se conta con barroquismo e levando o seu mundo á máxima expresión, a vida deste ligón encarnado por Donald Sutherland... Como comprenderedes, quedan moitas máis pelis del por citar, pero tanta enumeración aburre máis que unha peli de Antonioni, así que imos ó grano...
8 e medio...
Fellini sorprende novamente cunha fábula medio autobiográfica sobre o jodido que é ser creador, e para elo conta co seu alter-ego Marcello Mastroianni, ese ser entrañable que pasou a historia como o máis característico actor italiano, e que nesta peli está xenial, encarnando a un director de éxito en crise creativa, sempre agobiado pola súa muller, as súas amantes (impagable a escena do harem), o paverísimo productor/mafioso, a aparición da súa nai... Ás veces sufre alucinacións, recordos, visións, soños... que Fellini mestura coa realidade, dando lugar a unha divertida e lírica confusión que conclúe nun apoteósico final. Finalmente o bloqueo do artista é utilizado como ferramenta para volver a crear...
Esta peli é maravillosa... Moi especial, xa sexa pola presencia de Mastroianni, a Cardinale, ou esa popularísima música de Nino Rota, outro habitual no cine de Fellini. O seu rollo expresase aquí con claridade e beleza fotografiada en branco e nejro: os recordos, paiasos tocando instrumentos musicais, o mundo onírico, miles de italianos xesticulando como epilépticos, paisaxes metafísicos mediterráneos, tetudas, a ninfómana da vila, intelectuais, os pais, os curas, o circo, o mafioso... Este mundo particular que el conta tan ben e que dou como resultado unha das suas mellores películas, unha das mellores do cine italiano, e por suposto, unha das 100 mellores películas para este capullo que está a escribir este emocionado homenaxe.

Sendeiros de Gloria

(Paths of Glory, Stanley Kubrick, 1957)

Francia, 1916, 1ª Guerra Mundial... Os soldados morren como moscas nas trincheiras. Unha puta carnicería...
Detrás de todo isto, están os xenerais, como o odioso Xeral Mireau (un impecable George McReady), tomando o té e bailando o vals en mansións versallescas, non dubidando en poñer en perigo as vidas dos seus homes como se foran putas fichas de parchís.
Nunha desastrosa maniobra, os franchutes non teñen máis remedio que retirarse a causa do virulento ataque enemigo, e o fodido xeneral entra en cólera. Tres soldados pagarán por todos ante un pelotón de fusilamento por tan imperdonable cobardía. O Coronel Dax (Kirk Douglas) que loitou codo con codo con eles,flipa ante tan surrealista orde, e loitará por salvar a eses homes, seguindo ó seu corazón, que non se corrompeu despois de ver tanta merda e morte.
Como vedes, nesta peli bélica, non sabemos ben quen é o enemigo (despois de todo, non se ve un puto alemán en todo o metraxe), despertando no espectador un intenso sentimento de rabia, e querendo que se faga xusticia!. E quén mellor que Stanley Kubrik para despertar esos nobles sentimentos en nós!
Todo comezou con un Kubrik de vintetantos anos, empeñado en levar esta historia (real) ao cine. Todo dios rexeitou a este individuo que pretendía rajar da guerra e inducirnos a ser maricóns antimilitaristas e amarnos los unos a los otros como asquerosos comunistas. Todos os estudios o mandaron a freir espárragos, ata que o guión caeu en mans do tarado de Kirk Douglas, que presionou ata conseguir que a United Artist aceptara rodala. El sería o protagonista (moi ben feito, Kirk), e por suposto, Kubrik o director.
Dicho y hecho... A peli rodouse en Alemania, e no seu estreno, despertou as iras de todo Cristo... Curioso, verdade? Unha peli con tan nobles propósitos foi boicoteada por todo tipo de energúmenos. Francia conseguiu parar as proxeccións e todo. Suiza, con su puta neutralidaz fixo lo mismo de lo mismo... Incrible. Ata o 1975 non se estrenou no país da Liberté!!! En Espiñi, xa nin che digo. Cando se estrenou, eu xa tiña pelos no pito.
Eso fainos reflexionar... Unha peli que é crítica, non che digo que non, pero con intencións totalmente boas foi vapuleada ata a saciedade! Por qué...? Bueno... Só hai que botar un vistazo ao que pasa no mundo para darnos conta de o porqué... A guerra é necesaria para catro banqueiros, cinco momias con uniforme e dous psicópatas que gobernan o mundo. Canto máis nobles sexan os soldados no celuloide, canto máis xusta pareza unha guerra, mellor para eles (cartos, poder...) Non igual para os miles de soldados/ganado que palman a diario sen saber porqué güevos están loitando...
En fín... Póñome enfermo... Mellor, falemos de cine...
As pelis de Kubrik non necesitan ser defendidas, pero sí adoradas. Me pongo de rodillas e bico os pés deste mestre, que nos describe e analiza a guerra máis salvaxe coa súa cámara. Unha cámara parcial e heróica, que se mete por todos os currunchos para denunciar a guerra e a la re-puta madre que a inventou. Uns escenarios dantescos (a trincheira) que contrastan cos maxestuosos palacios onde fan a guerra os xenerais... Uns incribles actores, tanto principais como secundarios, un emocionante e ben dosificado ritmo, cheo de suspense, sentimento e acción. Unha fermosísima fotografía en branco e negro, que plasma con sinceridade e sensibilidade o inferno da Gran Guerra. Un vestuario que quén mo dera no meu armario... Mataría por unha desas camisas do exército francés (ainda que hai que recoñecer que os alemáns sempre tiveron mellor gusto)...
Etc, etc, etc... Qué podo dicir??? Todo é perfecto. Obra mestra indiscutible. Mellor película (anti)bélica da historia... Non sei... Quédome corto.

Só lembrar dúas secuencias inolvidables: Douglas recorrendo as trincheiras nunha das mellores planificacións do cine, e por suposto, esa escena final... Os ollos énchenseme de bágoas cada vez que a vexo... Pódese dicir que é a miña escena preferida do cine... Gracias Stanley, por rodar a túa futura muller cantando esa canción alemana para os soldados franceses...
GRACIAS!!!!

Pouco despois, o tándem Kubrik-Douglas repetiría noutra inolvidable obra mestra con múltiples lecturas e matices: "Espartaco" (1960), outra peli que hai que ver antes de que deixedes este mundo cruel.

Un dos nosos

(Goodfellas, Martin Scorsese, 1990)

Ahhh... Martin, Martin... Realmente eras consciente de que ías facer unha das mellores pelis da historia...? Porque ESTA é unha das películas que tiña que estar entre as 100 mellores (para mín) a collóns...
No meu caso, a primeira vez que a vín acabei, coa boca aberta, collín a jodida cinta (desgraciadamente, nunca vin a peli en pantalla grande, como debe de ser...) e púxena de novo para comprobar que era real a fodida obra mestra que acababa de ver... Hoxe, ese obsoleto cacho de VHS está totalmente desintegrado de tanto velo (non o tirei por respeto...) E cada vez que o vexo, máis me gusta, chico... Vela é sempre unha auténtica lección de cine coa que nos deleitou outra vez ese enano italiano con tan bó gusto.
Violencia, humor e unha das mellores banda sonoras da puta historia (algo que en Scorsese non ten nada de raro, pois a boa música está presente en todas e cada unha das súas grandes pelis). Unha película contada a base de detalles (o director afirma que son maioritariamente reais, recordos da súa infancia rodeada de gangsters italianos e curas...) A historia está levada cun ritmo sinxelamente PERFECTO... Estamos a falar de dúas horas e media de peli que parecen media hora!!!
Un excelente Ray Liotta (sen dúbida, no seu mellor papel) é o protagonista, que dende pequeno sempre quixo ser un gangster... E esa é a historia... A súa historia, dende que era neno, na que se describe con precisión, bó gusto e diversión, eses ambientes caricaturescos da mafia italoamericana de NYC. Pouco despois repetiría o mesmo esquema, guionista, protagonistas e concepto de "Godfellas" na moi similar (e tamén extraordinaria) "Casino"(95), volvendo a dar na puta diana; pero duns anos pa aquí, nun momento de flaqueza, Scorsese decidiu non volver a tratar os italianos como mafiosos, e agora dedícase a facer o mesmo cos irlandeses (Martin... Por Dios... "Infiltrados" (2006) está guay, pero tiña que ser con eses estereotipados mafiosos macarronis que coñeces tan ben...!)
Bueno... O caso é que nesta peli se nos describe a historia da mafia que rodea a Henry Hill (Liotta), un elenco de secundarios de luxo (...lembrades ós mafiosos dos Simpsons...?) facendo tropelías por gañar uns cuantos dólares. Todo dios está xenial nos seus maravillosos papeis de "goodfellas", pero sobre todos, destacan os dous compinches de Henry... Si, señoras e señores... Estou a falar dos inconmesurables Robert deNiro (o alter ego de Scorsese nas súas mellores obras) e Joe Pesci (no mellor papel que fixo nunca, que lle valeu un incuestionable Oscar e o elevou ó Olimpo das mellores interpretacións da historia...), tres tíos que o fan tan ben que cando ves a puta peli, pregúntaste se son realmente deste planeta. As mellores escenas, acaparaas Pesci, co permiso de Bobby DeNiro, pero a súa personaxe de Gangster cabreado, divertido e hiper-violento merece todo o metraxe do mundo.
Disparos, execucións, torturas, música excelente (dende as Ronettes ata o inolvidable My Way de Sid Vicious co que pecha a peli), unha posta en escea digna dun xenio, sangre, spaghetti, hostias, a acojonante voz en off de Liotta que nos fala directamente a nós para contarnos a historia, mafiosos de manual, planos secuencia de vértigo, moitos dólares, albóndigas, cocaina a raudales, un montaxe innovador (Thelma Shoonmaker, a habitual do director)..., Saul Bass nos títulos de crédito...
En fín... Podería estar liñas e liñas enumerando as virtudes da escandalosamente boa obra mestra, pero sería desperdiciar moitos uns e ceros deste jodido trebello... O mellor é volver a vela un día destes...
Douche un 10, Martin.

O roña e a furia

(The Filth and the Fury, Julien Temple, 2000)

O xénero documental deixou varias xoias dentro da séptima arte... Agora mesmo véñenme á mente películas tan fascinantes como "El triunfo de la Voluntad" (1935) de Leni Riefenstahl, "El misterio Picasso" (1956) de Clouzot, "Fraude" (1974) de Orson Welles, "General Idi Amin Dada" (1974) de Barbet Schroeder, "La Batalla de Chile" (1975-79) de Patricio Guzmán, "Cuando éramos Reyes" (1996) de Leon Gast, "Lost in La Mancha" (2002) de Keith Fulton e Louis Pepe, "No direction Home" (2005) de Scorsese, a gratuita "Zeitgeist" (2007) de Peter Joseph... Grandes e interesantísimas películas coas que, ademáis, aprendemos un güevo... Nese sentido, os meus preferidos son os documentais de historia, que non me canso nunca de ver... Alguén dixo unha vez, que o documental, ainda que sexa de historia, é o xénero máis subxetivo do cine... Paréceme unha afirmación absolutamente certa.
E a historia é precisamente o que trata Julien Temple neste magnífico (e subxetivo) documental. Non vou ser eu quen eleve aos altares a este director, sen embargo, con esta película teño que quitarme o pucho e recoñecer o bó traballo que fixo.
¿Quénes foron os Sex Pistols...? Esta complexa pregunta é a que se nos tenta respostar nesta peli. Pero non vos creades que a música é a única protagonista da peli... Tamén contemplamos unha intensa descripción do contexto histórico-social do Reino Unido da época (época jodida, de folgas, hostias, fame, fascismo, e miseria). Non é unha peli exclusiva para os fans da banda, senón que a pode ver calquera que estea interesado na Historia e na socioloxía.
O film conta, cómo non, cunha banda sonora acolloante (non só dos Pistols...) que sona durante todo o film, e os protagonistas contan en primeira persoa o que supuxo o nacemento deste grupo, e a explosión punk británica que veu inmediatamente despois. Grandes declaracións que esclarecen cómo un mal grupo pode facer música con maiúsculas.
Sorprendentes as declaracións de Johnny Rotten (nunca puxen en dúbida a súa gran intelixencia, pero nesta peli parece un puto filósofo...) e as distintas imaxes que aparecen durante o metraxe (animacións, Ricardo III, Tv da época...).
Por suposto, o malo da peli é o pérfido Malcolm McLaren, o manager, que no ano 80 contratou a Temple para rodar un falso documental sobre os Pistols ("The Great RNR Swindle", puta mierda de peli...), no que el era o cerebro de todo o cotarro... 20 anos despois, Temple contraataca e pon a parir (todo dios o pon a parir) a McLaren, como un fillo de puta que se forrou a costa do xenio da banda, e que prácticamente matou a Sid Vicious... (por certo impagables as entrevistas a este entrañable cacho de merda, coa súa camiseta con esvástica toda jomitada...)
A única cousa que boto en falta son as homenaxes a outros grupos da época, e sobre todo a Ramones, que iniciaron o Punk no seu mítico viaxe a England ese 4 de Xullo do 76. O público eran os Pistols, Os Clash... e un ano despois, estes grupos inglesitos eran número 1 nas putas listas tocando a música que viran nese concertazo, mentres os Ramones (incriblemente) nunca se comeron nada, véndose obligados a tocar nas salas máis infectas do mundo

Temple rodou no 2007 outro documental sobre o lider dos Clash... "Joe Strummer: The Future Is Unwritten"... Se está a metade de ben que éste, haberá que velo...

A Ventá indiscreta

(Rear Window, Alfred Hitchcock, 1954)

Dentro desta lista das 100 mellores pelis, se foramos obxetivos, habería que meter unhas 15 ou 20 do mestre Hitchcock ("Rebeca" con Joan Fontaine e Lawrence Olivier, "Sospecha" tamén coa Fontaine e o meu actor preferido, Cary Grant, "Recuerda" con Ingrid Bergman e a surrealista colaboración de Dalí, "Notorious" con Grant-Bergman, irrepetible parexa, "A Soga", obra mestra con James Stewart, "Eu confeso" co grandísimo Monty Clift, "El hombre que sabía demasiado" e "Vértigo", de novo con Stewart, "Con la muerte en los talones", cun Cary Grant borracho no coche nunha das mellores escenas do cine, "Os Páxaros", "Marnie" ambas co último fetiche de Hitch, a rubia Tippi Hedren... E ainda quedan algunhas máis...), pero sería acaparar a lista para el só, e o espacio é reducido...
Así que optei, xunto con "Psycho", en poñer esta maravilla da época dourada do autor. Como vedes, ese gordito entrañable sempre se rodeou da élite de Hollywood, e nesta peli tivo o luxo de contar, nada máis e nada menos que cun mítico James Stewart coa perna escaiolada, e cunha fermosísima Grace Kelly antes de ser princesa de conto de fadas. Dúas figuras casi sagradas que me fixeron feliz mil veces coas obras mestras nas que participaron...
Pois falemos deste peliculón... En plena ola de calor en NYC, Stewart está inmobilizado por un accidente e só pode pasar o seu tempo mirando pola ventá pa ver o que fan os seus variopintos veciños do edificio de enfrente (onde por suposto, sae uns intres o director nun dos seus míticos cameos). Hitch conta en breves segundos a vida de cada un dos veciños cunha eficacia pasmosa, demostrando quén é o puto jefe (e de paso, fai un exercicio autobiográfico, pois el era un mirón de cuidao...).
Stewart observa sen ser visto as vidas dos demáis, aburrido de ter que estar sentado todo o día, morto de calor e agobiado por unha Grace Kelly que o presiona para que se case con el... E de súpeto, por diversas razóns, Stewart comeza a sospeitar que un veciño (Raymond Burr) se cargou a súa muller e a enterrou no xardín, convencendo e involucrando a Grace e a súa enfermeira (Thelma Ritter) nas súas paranoias. Hitch conta a historia sen apenas salir da habitación de Stewy, polo que nos da a información en cuentagotas facendo que o suspense se apodere da peli, e nos deixe coa incertidume de se todo son imaxinacións nosas e de Stewart (realmente, o que ve el, vémolo nós...), ou se realmente o veciño se cargou a súa señora. Momento cumbre é a de ver como esa cachondísima Grace Kelly entra na casa do presunto asasino, mentres nós observamos e nos sentimos impotentes, xunto co protagonista, de ver como o posible criminal está a punto de descubrila, e quizáis, de matala.
Unha peli fabulosa. Se sodes amantes do cine é imperdonable non tela visto, pois é, como moitas outras pelis do mestre inglés, un exemplo inmellorable de cómo se usa a linguaxe cinematográfica, cun ritmo escalofriantemente ben levado e unha historia contada con eficacia total...
... E se queredes indagar máis na obra do mestre, e de paso aprender unha leccións impagables de cómo se fai cine, a vosa obligación é facervos con esa obra mestra que é "El cine según Hitchcock" do apaixoado cinéfilo e mítico director François Truffaut, na que por medio de amenas entrevistas, aprendemos os máis elementales mecanismos para contar ben unha historia cunha cámara.

Apocalypse Now

(Francis Ford Coppola, 1979)

(Tamén é máis que válido o montaxe ampliado de tres horas e media do 2001, "Apolalypse Now Redux")
Estamos a falar, amigos, da considerada por non poucos, como a mellor peli bélica da historia, unha adaptación moi libre da novela de Joseph Conrad "O Corazón das Tebras", trasladada da África do XIX, ás selvas da penínsulas de indochina en plena guerra de Vietnam, onde xa se sabía que se ía perder, e todo era unha puta loucura.
A peli, desde logo, mostra a sinrazón do conflicto, e a forma paulatina na que todo dios perde o norte. Todo se volve cada vez máis irreal e enrarecido, os nenos soldados que participan na guerra están drogados todo o tempo, e parece que nos adentramos nun mal viaxe de ácido cara o interior de nós mesmos. A loucura invadeo todo, creándose un eficaz relato sobre a guerra... "O horror... O horror..."
A selva é o escenario perfecto para este viaxe interior que ten que facer Willard (excelente Martin Sheen) para asasinar a Kurtz, un coronel que virou tolo e creou o seu propio exército de nativos que o ven como un dios (Marlon Brando, efectivamente é Dios...), escoltado por unha patrulla de pirados nun barco (todos xeniais nos seus papeis) que se adentra cada vez máis no "interior das tebras". A guerra serve de infernal contexto para tales fines, e pódese sentir en cada puto fotograma da película o jodido que tivo que ser ese inferno... Riffs de Hendrix, néboas púrpuras, sons de ametralladora e aspas de helicóptero... Inolvidable está Robert Duvall (oscar), alias Coronel Kilgore, ese tolo do surf ó que lle encanta respirar napalm polas mañás, e que pon a toda hostia "As Walkirias" de Wagner para cargarse charlies coa súa aerotransportada... Fermosas e á vez terribles imaxes... "Sóbranme güevos para facer surf nestas praias..."
Como dixo Coppola cando gañou a Palma de Ouro de Cannes: "Isto non é unha película sobre Vietnam... Isto é Vietnam...", e non se equivoca, pois para sacar adiante semellante proxecto tivo que sufrir todo tipo de calamidades... Os que vistes o maravilloso documental "Hearts of Darkness: A Filmmaker's Apocalypse" rodado pola muller de Coppola, darédesvos conta do inaudito que é podela disfrutar hoxe en día, pois todo parecía ir en contra da peli... O proxecto prolongouse de la hostia, facendo perder tempo e diñeiro á productora, que xa tiña dabondo coas tormentas e enfermidades tropicais... Rodada en Filipinas, onde vivían o seu propio Vietnam, o excército deixoulle a Coppola os helicópteros mentres estes non andaban bombardeando aldeas de rebeldes. Moitas das escenas tiveron que ser cortadas porque os vehículos tiñan que marchar en pleno rodaxe para atacar a uns cuantos comunistas!!!... A Martin Sheen doulle un infarto con tanta presión e tanta enfermidade exótica. Finalmente, e tras ser aconsellado polos médicos de que non seguise adiente, puido finalizar o film... Afortunadamente, xa que nos deixou perlas como a de romper o espello (sangue real, amigos... O bó de Martin non só se cortou a súa man senón que recaeu no alcohol, que consegira deixar, para facer a escena máis conviencente... Todo dios quedou de pedra cando expulsaba improvisacións autobiográfico-suicidas de lo más chungo...). Por se todo isto fora pouco para o cada vez máis demacrado Francis F., Brando chegou tarde, rapado, con 30 kg. de máis e sen aprenderse o guión, facendo que se perderan moitísimos millóns, incluido o seu esaxeradísimo caché. Estivo semanas con Coppola estudiando o seu papel, que finalmente fixo como lle saiu dos güevos, improvisando esas maravillosas frases que todos sabemos... Dennis Hopper, enemigo de Brando negouse a compartir escenas con el, polo que se tiveron que "trucar" na montaxe... Etc,etc, etc...
O rodaxe foi un inferno, como unha guerra, pero finalmente, Coppola saiu vivo e victorioso, e o director de "O Padriño 1 e 2" e "Rumble Fish" poido firmar outra obra mestra. Iso sí... Contando coa inestimable colaboración de John "Conan O Bárbaro" Millius no guión, Vittorio Storaro na foto (Oscar), e a banda sonora de Rock and Roll máis acojonante do cine, que ilustra á perfección as movidas de Vietnam: The Doors, Hendrix, A Creedence, Johnny Cash, Beach Boys, Rolling Stones, Wagner...

E acabo con outra cita do Coronel Kilgore:

"Cheiras iso...? Chéiralo, rapaz...? É napalm. Nada no mundo cheira así... ¡Qué delicia ulir napalm pola mañá!. Un día bombardeamos unha colina e cando todo acabou, subín... Non encontramos un só cadáver desos amarelos de merda... ¡Qué pestazo a gasolina queimada...! Aquela colina cheiraba a... victoria..."

Alien, O Octavo Pasaxeiro

(Alien, Ridley Scott, 1979)

Na miña humilde opinión, esta é a mellor peli de Scott, e a mellor peli inglesa de ciencia ficción de tódolos tempos... Unha pedazo de obra mestra na que se mesturan terror, suspense, fantástico, humor, etc... dando lugar a un cóctel de escuridade, fermosura e entretemento.
A peli vai dun grupo de xente metidos nunha nave de transporte no medio do espacio, que Scott & cía se encargan de retratar como persoas normais e correntes (hoxe serían camioneros ou algo así...) atrapados nun angustioso lugar no medio da inmensidade. Sós e aillados, expostos a todo tipo de perigos, transmítese no espectador unha sutil claustrofobia e un lixeiro caguete.
De repente... Aparece "O Bicho", e a peli convertese na clásica peli de terror estilo anos 50, Mario Bava, ou mesmo estilo Lovecraft e toda esa xente. Perfecta. Xenial. Aterradora.

O magnífico artista H.R. Giger creou algúns dos incribles escenarios barroco-sexuais da peli (tamén participaron Moebius ou Carlo "E.T." Rambaldi, entre outros...) , ademáis do simpático bicho. Os deseños destes encantadores animais son incribles, tanto da nécora, como o pequecho con mala hostia e o "guaperas" grande e nejro, que se convertiría nun dos grandes malos do 7º arte... Un massai de 2.40 cms. disfrazado de Alien malo-malirmo sedento de sangue, que ten como único fin aniquilar a todo cristo, de forma virulenta e sexy...

...Chamádeme enfermo, pero na peli, todo é vaxinal ou fálico, empezando polo mesmo bicho en todas as súas fases, a nave, ou o planeta ese construido con mariscos pegados á parede, e maquinas de fume prestadas polos Who (verídico!). Poderíamos estar horas e horas estudiando estas cousas e psicoanalizándonos, pero sería inutil. Se Giger está polo medio, hai que contar con pollas e conas, ainda que non se distingan moi ben... Fijo.

Deixando a un lado aos verdadeiros protagonistas (o bicho e o ambiente...), os actores están todos xeniais, sobresaíndo a cachondísima Ripley (unha debutante Sigourney Weber). Todos, con amplia experiencia, menos ela, que cumplen á perfección nas súas persoaxes, cada unha delas moi característica. Scott xogou con eles para conseguir o mellor para a peli. Por exemplo, cando o bicho sae do corpo de John Hurt, nadie lles dixo nada ós actores, que, salpicados con sangue e vísceras de ovella,  levaron un susto de tres pares de cojones (recollido no montaxe final da peli)...

O guión de Dan O'Bannon sería retocado por Walter "The Warriors" Hill (un director XENIAL), entre outros, e foi modificado ata a saciedade (o montaxe orixinal duraba tres horas e pico), pero ó final acadouse un resultado máis que sobresaínte. O silencio invade esta peli, para dar más miedito, pero de vez en cando óese a interesante partitura de Jerry Goldsmith que acompaña á perfección este viaxe ao máis profundo, a esa loita tan clara entre o ben (o humano) e o mal (o non humano).

Conclusión: A peli é un mito e un clásico indiscutible. Como dixen, a mellor de Scott, que quitando "Blade Runner", no futuro non faría máis que caca. Pero eran tempos nos que o tío se implicaba e nótase...

Finalmente, unha pregunta que me atormenta: Porqué o octavo pasaxeiro...? O gato non conta, ou qué...?